Challenger: metamorfozy poety w twórczości Krzysztofa Karaska

„Bo to wcale nie to samo znać Iwaszkiewicza czy Ważyka – każdego starego poetę w końcu, którego obdarza się szacunkiem – z lektur, z jego dzieła a stykać się z nim osobiście, mieć przed oczami jego żywą obecność. Wiedział o tym Norwid, ocalając w Czarnych kwiatach strzępy obrazów i słów wielkich poprzedników. Przypominam też sobie relacje Mallarmego o tym, jak raz tylko w życiu widział Baudelaire’a i jakie wywarło to na nim wrażenie. […] rola starych poetów jest niezastąpiona. Należąc do przeszłości, będąc reliktem starego świata, są zarazem – naocznie – ludźmi naszego nowego świata, ludźmi teraźniejszości i przyszłości. W sprzeczności ich istnienia tkwi obietnica, a kto wie, czy nie nadzieja; są strażnikami świata wartości, które zaświadczają swoim istnieniem i których nieobecność w społecznym życiu powoduje niebezpieczne zachwianie etycznych paradygmatów. Literatura bez starych poetów jest tym samym czym literatura bez nowych twarzy, bez talentów”

(K. Karasek, Poezja i jej sobowtór…, 1986, s. 161–162).

Jedną z rzeczy, którą dało mi w życiu pisanie, była możliwość poznania ważnych dla mnie osób, których w innych okolicznościach nigdy bym nie spotkał. Jedną z nich jest Krzysztof Karasek. Poeta kojarzony z Nową Falą, a więc pokoleniem, które weszło jeszcze przed moimi narodzinami do historii literatury, erudyta, niezrównany gawędziarz, postać barwna i charyzmatyczna. Rozmawiałem po raz pierwszy w 2005 roku, on miał wtedy 68 lat, ja 27. Uczyłem się wtedy historii literatury, on po prostu był świadkiem jej stawania się, przyjaźnił z pisarzami, których nie miałem szansy zobaczyć za życia, a co dopiero porozmawiać. Miałem jednak możliwość rozmawiać z Karaskiem. Od momentu naszego pierwszego spotkania minęło kolejne szesnaście lat, z czego przez siedem powstawał „Challenger”.

Po 1989 roku nasilił się dystans między tym, co nazywamy rynkiem książki a samą literaturą. Mam nawet wrażenie, że rynek książki wypiera literaturę – tę literaturę, która jest częścią naszej egzystencji, przestrzenią życiowych rozrachunków i formą rozmowy z innymi twórcami żyjącymi i nieżyjącymi. Doraźność celów, które stawiają sobie dzisiejszy literaci, chcący szybko skonsumować włożony w pisanie nakład pracy, przesłania sens bycia w literaturze, która od wieków była formą rozmowy i przekazywania doświadczeń. W postaci Krzysztofa Karaska spotkałem kogoś, kto poezji poświęcił życie. Ale nie tak, jak poświęca je literaturze autor kryminałów, czy nawet pracownik uniwersytetu. Doskonale bowiem znamy ramy granice tego „poświęcenia”, towarzyszące im kryteria wyznaczające hierarchie i tytuły. Karasek poświęcił się jej tak, jak poświęca się człowiek, który chce się dowiedzieć kim jest. Dobrze zresztą wyraża to pytanie towarzyszące jego twórczości „co ja tu robię”. Pytanie, które powinniśmy sobie stawiać w każdym wieku.

Artur Nowaczewski

Artur Nowaczewski

Urodzony 10 października 1978 roku w Gdańsku.

Absolwent III LO „Topolówki”, w 2003 roku ukończył filologię polską na UG, a w 2008 roku obronił pod kierunkiem prof. dr. hab. Zbigniewa Majchrowskiego pracę doktorską pt. Figura ulicy w literaturze polskiej po 1918 roku. Pracownik Zakładu Teorii Literatury i Krytyki Artystycznej w Instytucie Filologii Polskiej na UG.

Share on facebook
Facebook
Share on twitter
Twitter
Share on linkedin
LinkedIn

Pozostałe wpisy

***

aż strach pomyśleć, co trzyma pan od biologii na zapleczu. w tej klasie nie ma ani jednej żywej żaby, wszystkie są martwe, w słoikach można obejrzeć

Czytaj więcej >>

Amsterdam

kiedyś kończy się każda noc i każde spadanie. jeszcze raz zwycięża lot. znów burzy się krew i rwie się głos aby śpiewać

Czytaj więcej >>

Być flâneurem w Gdańsku

Po II wojnie światowej Gdańsk znalazł się w granicach Polski, ale jedynie kilka procent przedwojennych mieszkańców pozostało w mieście. Niemców wysiedlono, gdańska polonia została

Czytaj więcej >>

Co wypada

deszcz, ten się wypada do ostatniej kropli. gdzie byłem, no,  nad ulicą puszczaliśmy zapałki z prądem. tak wypadło. trzeba przecież skorzystać że z deszczu na chodniku powstają

Czytaj więcej >>

Commodore 64

to że zwiększa się rozdzielczość, wcale nie oznacza, że widać więcej. wczytuję się w dzieciństwo, a tam : komputer z pamięcią 64 kilobajty   dziś kiedy wszystko

Czytaj więcej >>

Krokowa (2019)/ Kaszuby

  Pociąg do Krokowej jeździł jeszcze zanim poprowadzono linię na Mierzeję Helską. Mijał po drodze wieś Gdynia, skręcał z Redy w kierunku Pucka i Swarzewa, kilkanaście

Czytaj więcej >>

Dziadek, Bałtyk, Wieczno

         Morze? Długo jedynie dystans, niechęć, obawa. Wszystko z powodu ekologicznej katastrofy. Z dzieciństwa zapamiętałem najbardziej obraz zwałów czarnych, śmierdzących glonów, wymieszanych z wyrzucanymi

Czytaj więcej >>