Wysoczyzna Elbląska (2019)

Pięć lat temu wybrałem się tu na majówkę. Gdzieś koło „świętego miejsca” – pozostałości starego grodziska w okolicach Łęczy zgubiłem szlak. Gdy go znalazłem, po jakimś czasie okazało się, że idę w przeciwnym kierunku, znów zawróciłem, ale już powoli robiło się ciemno, trzeba było rozbić namiot i spędzić noc w lesie. Rano obudziły mnie dzwony z kościoła w Suchaczu – gdzieś za lasem zaczynała się niedziela. Tak jeszcze niedawno zapisywała się w mojej pamięci ta okolica – morena wyrastająca grubo ponad sto metrów ponad Zalew, głębokie zarośnięte jary, strumienie przebijające się przez zwaliska powalonych pni i kamulców. Szlak czerwony kopernikowski, ciężki orientacyjnie, zapomniany przez ludzi, z wyblakłymi maźnięciami farby, które zostawili na starych pniach buków, może jeszcze w latach osiemdziesiątych pracownicy PTTK-u. Euforia odkryć, które zaczynały się kilometr od obdrapanych stacji, gdzie zatrzymywały się stare składy osobowych.

Linia należała do najpiękniejszych w Polsce, prowadziła dalej do Tolkmicka, Fromborka, Braniewa. Niemcy zbudowali ją u schyłku XIX wieku, by kaiser mógł nią dojeżdżać do rezydencji w Kadynach, wiodła dalej do samego Królewca. Po wojnie upadek następował powoli, zaczęło się od brudnej wody w Zalewie, w latach dziewięćdziesiątych zniknęli turyści, przestali też jeździć na plażę mieszkańcy Elbląga, ale wciąż można było z tutejszych miejscowości dostać się do pracy w mieście. Mimo to kilkanaście lat temu linię zamknięto, otwierano ją jeszcze okazyjnie dla przewozów turystycznych, potem i to się skończyło, tory zarosły i zaczęto je rozbierać – pieczętując zagładę.

Wczoraj szliśmy z Bartem od strony Elbląga. „Teraz będzie ciężko. Trzeba uważać, żeby się nie zgubić” powiedziałem, gdy stanęliśmy na szczycie wzgórza, gdzie znajdowało się „święte miejsce”. Tabliczka z dawno minionej epoki. Bart próbował odszyfrować zamazane litery. Szlak schodził teraz ledwo widoczną ścieżką w dół stromego zbocza, wydawało mi się, że wiem jak ta droga wygląda, ale w miejscu gęstego lasu, świeciła teraz golizna wyrębów, jasne pniaki po wielkich zdrowych bukach. Nie było ściany zieleni, gąszczu, a jedynie brzydota uschłych gałęzi walących się po stokach, piach, suchy liszaj liści. Tliła się jeszcze nadzieja – że to wynik wichury, pozostałości wiatrołomów. Nasze wątpliwości rozproszył jednak dwie godziny później kierowca autobusu. „Dlaczego tną? Nie wiem. Może w lesie im za ciasno. Rabunkowa gospodarka”. Przypominałem sobie grubość rosnących tu niegdyś buków i zdałem sobie sprawę, że nie zobaczę tu już takiego lasu.

Co pozostanie po dzisiejszych czasach? W krajobrazie? Nie było w tym żadnej równowagi. Żadnego ładu. Na jednej działce ktoś stawiał schludny drewniany domek, na sąsiedniej rosła rezydencja Carringtonów, jeszcze gdzieś indziej ktoś anektował drogę, straszyły tabliczki ze złymi psami, „jeśli on cię nie zagryzie, to ja cię zastrzelę” pasowałoby to tej krzyżówki buractwa z teksańskim ranczo. Wybieraliśmy więc kadry z odnowioną stuletnią ceglaną oborą, budynki z czerwonej cegły pamiętające czasy, gdy budowano zalewową kolej. W sklepie kupiliśmy po piwie i poszliśmy na skrawek plaży. Usiedliśmy twarzą do Zalewu „Widzę, że wspierasz patriotyzm lokalny” – skomentował Bart, gdy otworzyłem nad wodą puszkę piwa Braniewo. –„Ale to i tak grupa Żywiec”.

Gdzieś po drugiej stronie akwenu spał ciężki sprzęt, który ściągnięto do przekopu Mierzei.

 

Fot. Artur Nowaczewski

Artur Nowaczewski

Artur Nowaczewski

Urodzony 10 października 1978 roku w Gdańsku.

Absolwent III LO „Topolówki”, w 2003 roku ukończył filologię polską na UG, a w 2008 roku obronił pod kierunkiem prof. dr. hab. Zbigniewa Majchrowskiego pracę doktorską pt. Figura ulicy w literaturze polskiej po 1918 roku. Pracownik Zakładu Teorii Literatury i Krytyki Artystycznej w Instytucie Filologii Polskiej na UG.

Share on facebook
Facebook
Share on twitter
Twitter
Share on linkedin
LinkedIn

Pozostałe wpisy

Bożepole (2020) / Kaszuby

Bożepole (2020) /Pomorze Na stacji w Bożympolu wysiada się właściwie w szczerym polu, a droga w szpalerach drzew prowadzi do lasu, w pasmo wysokich morenowych wzgórz. Tak wysokich,

Czytaj więcej >>
Aot. Artur Nowaczewski mapa

Mapa

Zapodziała się na kilka lat, a teraz się odnalazła. Mapa Polski, na której od dzieciństwa (tj. od roku 1986) zaznaczam miejsca, w których byłem. I tak to się zawsze odbywało – chciałem

Czytaj więcej >>

***

aż strach pomyśleć, co trzyma pan od biologii na zapleczu. w tej klasie nie ma ani jednej żywej żaby, wszystkie są martwe, w słoikach można obejrzeć

Czytaj więcej >>

Spadający liść

na przykład Ryszard Tarasiewicz ze Śląska Wrocław. niewysoki, szopa włosów nad czołem, bardzo silne uderzenie z dystansu. te strzały nazywano spadającymi liśćmi dębu. piłka

Czytaj więcej >>

Ulica Batorego

 sztachety płotu jak zęby staruszki, całe z próchna, wystarczy poruszyć i otwiera się droga do starego ogrodu. Pan Bóg nakleił plastry światła na kurz

Czytaj więcej >>

malutkość i Morze

znaczy piszesz o czym? o Jakubie Paganelu. o kim? O profesorze Paganelu z Dzieci Kapitana Granta – znajduję go we mgle na mostku w postaci konika polnego. konika?

Czytaj więcej >>

Żaba

ze wszystkich Twoich stworzeń pełzających najbardziej ukochałem żabę. znalazłem ją w nocy na środku parkingu – życie wilgotne jeszcze, dopiero co opięte w kształt. w dłoni

Czytaj więcej >>